به نقل از «قدس آنلاین»

در عالم همسایگی، الجار ثم الدار

تاریخ انتشار: ۱۰ خرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۸۷۰۶۱۵

طبق فرمایش ائمه(ع) خوشرفتاری با همسایه آثار فراوانی در دنیا و آخرت دارد. طبق آنچه در صحیفة الرضا(ع) آمده است، ثامن الحجج علی بن موسی الرضا(ع) می‌فرماید: «صِلَةُ الْأَرْحَامِ وَ حُسْنُ الْجِوَارِ زِیَادَةٌ فِی الْأَمْوَال» دیدار خویشاوندان و نیکو همسایه‌داری، باعث افزایش در مال است.

داشتن روابط حسنه و برخورد شایسته با همسایه و نیز خوش رفتاری با آنان تا بدان حد مهم است که امام رئوف(ع) این ویژگی را از جمله اهداف بعثت رسول اکرم(ص) برشمردند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

«همسایه خوب چون گلی خوشبو با رایحه خود جان آدمی را معطر می‌سازد، روح و روان را صفا می‌‎دهد و طراوت زندگی را افزون می‌سازد».

یکی از عوامل اثرگذار در مهارت مردم داری، سپاسگزاری و ترویج چنین رویه‌ای در میان مردم است زیرا چنین روشی به توسعه و گسترش مکارم اخلاقی می‌انجامد و جامعه را به موفقیت و رستگاری سوق می‌دهد. امام رضا(ع) در این خصوص فرموده است «هر کسی که از خوبی مردم تشکر نکند، از خداوند متعال تشکر نکرده است».

یکی از عناوینی که در قرآن کریم، روایات و کلمات خاندان وحی(ع) و نیز در مباحث فقهی و حقوقی مورد توجه جدی قرار گرفته است، عنوان «جار» به معنای همسایه است. در توضیح مختصر برای این واژه باید گفت جار که در فارسی به همسایه معنا می‌شود در قرآن کریم، سوره نساء آیه ۳۶ آمده است. در این آیه می‌خوانیم: وَالْجَارِ ذِی الْقُرْبَی وَالْجَارِ الْجُنُبِ وَالصَّاحِبِ بِالْجَنْبِ وَابْنِ السَّبِیلِ وَمَا مَلَکَتْ أَیْمَانُکُم یعنی به همسایه دور و نزدیک و دوستان موافق و رهگذران و بندگان که زیردست تصرف شمایند نیکی کنید، که خدا مردم متکبر خودپسند را دوست ندارد.

از جمله افرادی که احسان در حق آن‌ها مورد سفارش قرار گرفته است، همسایه‌ها هستند. از معانی اصلی جار، اجاره، استجاره و مستأجر در لغت عرب، به معنای پناه دادن و پناه خواستن است. به طور نمونه در هر بند دعای مجیر که در ماه مبارک رمضان و شب‌های قدر سفارش به خواندن آن شده است می‌خوانیم: «أَجِرْنَا مِنَ النَّارِ یا مُجِیر». یعنی پناه بده من را از آتش ‌ای پناه دهنده. فردی که پناه می‌خواهد و پناهنده می‌شود، مستجیر و پناه دهنده همان مجیر است. جار هم از این ماده است.

در آیه 6 سوره توبه هم داریم: وَ إِنْ أَحَدٌ مِنَ الْمُشْرِکِینَ اسْتَجَارَکَ فَأَجِرْهُ حَتَّی یَسْمَعَ کَلامَ اللَّهِ یعنی اگر یکی از مشرکان به تو پناه آورد که از دین آگاه شود، به او پناه ده تا کلام خدا بشنود.

جار یا همان همسایگی در فارسی، یعنی همسایه نسبت به همسایه پناهندگی می‌دهد و پناه می‌برد. پناه خواستن و پناه بردن متقابل است. در ترجمه جار به فارسی نکته ظریفی وجود دارد. هم‌سایه به این مفهوم که آن‌ها زیر سایه هم زندگی می‌کنند و در حقیقت به هم پناه برده‌اند.

در بیت‌الله حرام کعبه مکرمه نقطه‌ای است نزدیک به رکن یمانی که آن را مستجار می‌نامند. جار به معنای همسایه و مستجار، به معنای پناه بردن به همجوار و به صورت کلی‌تر پناه بردن است. اینجا از مکان‌های استجابت دعاست و محلی است که مردم به آنجا پناهنده می‌شوند به همین دلیل به آنجا مستجار گفته می‌شود. حتی در اصطلاحات رایج عرف هم داریم که فلانی مستأجر فلانی است. مستأجر است یعنی کسی که منزل مسکونی ندارد، قرارداد اجاره‌ای با صاحب خانه بسته و مستأجر به صاحب خانه پناهنده شده و موجر به او پناه داده است.

وقتی فردی به کسی پناه می‌برد، باید شخص پناه خواسته را مورد حمایت قرار دهد. اگر دشمنی او را تهدید می‌کند باید از او دفاع کند. اگر خطری او را تهدید می‌کند باید از او مراقبت کند و همسایگی یعنی باید حامی یکدیگر باشند. همسایه در عالم همسایگی حقوقی دارد. همسایه به همسایه پناه آورده و نیاز به حمایت و تأمین آرامش، آسایش و امنیت دارد پس نباید با ترددهای بدموقع، سر و صدا، پارک ماشین در جای نامناسب و... ایجاد مزاحمت کند.

در بحث حقوق اسلامی یکی از مهمترین حقوق، حقوق همسایگی است. رسول اکرم(ص) در حدیثی می‌فرماید: همیشه جبرئیل مرا وصیت به همسایه می‌کرد تا جایی که گمان کردم همسایه از همسایه ارث می‌برد. باید به این نقطه توجه کنیم که عالم همسایگی، عالم پناهندگی است و حقوقی دارد و باید حق همسایه و حسن همجواری را رعایت کنیم.

در همین رابطه شیخ صدوق در باب ۱۴۵ علل الشرایعه با سند بسیار مفصل نقل می‌کند که هر گاه فاطمه(س) دعا می‌نمود، برای مؤمنین و مؤمنات دعا کرده و برای خود اصلاً دعایی نمی‌کرد. ‌امام حسن مجتبی(ع) می‌گوید شب جمعه تا صبح مادرم بیدار بود و عبادت می‌کرد. هر وقت صدای او را شنیدم، دیدم برای دیگران دعا می‌کند. صبح گفتم مادر! برای دیگران دعا کردی، برای خودت دعا نکردی. فرمود پسرم اَلجارَ ثُمَّ الدَّار. ابتدا همسایه سپس اهل خانه. چنانکه از این حدیث برمی‌آید حضرت زهرا(س) هنگام دعا برای همسایگان، آن‌ها را با نام دعا می‌کرد و این بیانگر ارتباط آن بانوی بزرگوار با مردم و همسایگان است. این حدیث برای ما نه تنها درس بلکه فرهنگ، قانون و ادب است.

امام صادق(ع) نیز این سیره و روش حضرت را چنین بیان فرموده است: «کانَتْ فاطِمَةُ علیهاالسلام اِذا دَعَتْ تَدْعُو لِلْمُؤْمِنینَ وَ الْمُؤْمِناتِ وَ لاتَدْعُو لِنَفْسِ‌ها فَقیلَ لَ‌ها فَقالَتْ اَلْجارُ ثُمَّ الدّارُ؛ فاطمه(س) چنین بود که هر گاه دعا می‌کرد، برای مردان و زنان مؤمن دعا می‌کرد ولی برای خودش دعا نمی‌کرد. علت این ماجرا از او سؤال شد، فرمود: همسایه و سپس خانه».

در این دو روایت الجار ثم الدار تکرار شده است. فرهنگ اسلام و حضرت زهرا(س) و خاندان پاک او فرهنگ خدمت و محبت، دستگیری به دیگران است. اگر زهرای مرضیه(س) و خاندان پاکش برای ما الگو، سرمشق و اسوه هستند باید آن‌ها را در تمام ابعاد زندگی الگو قرار دهیم. الگو قرار دادن به این صورت است که فرهنگ آن‌ها را در زندگی خود پیاده کنیم. پس کسی که همسایه ماست و به او پناه داده‌ایم باید مورد حمایت و دفاع ما قرار بگیرد و حقوق او را رعایت کنیم.

آن هم همسایگانی که طبق آنچه مرحوم کلینی با سند معتبر از امام باقر(ع) روایت نموده، چهل منزل از هر طرف است. قال حَدُّ الجِوارِ أربعونَ دارًا مِن کُلِّ جانبٍ: مِن بَینِ یَدَیهِ و مِن خَلفِه و عَن یَمینِه و عَن شِمالِه. «حد همسایگی تا چهل منزل از هر طرف روبرو، پشت سر، سمت راست و سمت چپ می‌باشد». با زندگی آپارتمان نشینی دو سمت همسایگان تحتانی و فوقانی هم به این چهار سمت اضافه می‌شود. اگر این فرهنگ را که حضرت زهرا(س) و خاندان پاک او به ما آموخته است رعایت کنیم بخش قابل توجهی از مشکلات و نگرانی‌ها و سلب آسایش‌هایی که در محیط زندگی و عالم همسایگی پیش می‌آید، پایان می‌پذیرد.

منبع: قدس آنلاین

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.qudsonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «قدس آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۸۷۰۶۱۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

بارورسازی ابر‌های کشور‌های همسایه علت بارش‌های سیل‌آسای ایران بود؟

رییس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوای سازمان هواشناسی گفت: مدل‌های هواشناسی وقوع بارندگی شدید جنوب کشور و کشور‌های حاشیه خلیج فارس را از قبل پیش‌بینی کرده بودند این در حالیست مهف مدل‌های هواشناسی هیچ گونه اطلاعاتی از دخالت در افزایش یا کاهش بارش نظیر بارورسازی ابر‌ها را ندارند.

به گزارش ایسنا، صادق ضیاییان در نشست علمی بارش‌های سیل‌آسا طی فروردین در جنوب و جنوب شرق کشور افزود: نکته مهم این است که مدل‌های هواشناسی وقوع بارندگی شدید جنوب کشور و کشور‌های حاشیه خلیج فارس را از قبل پیش‌بینی کرده بودند. از آنجایی‌که مدل‌های هواشناسی هیچ گونه اطلاعاتی از دخالت در افزایش یا کاهش بارش نظیر بارورسازی ابر‌ها را ندارند همچنین قابلیتی در آن‌ها بسط داده نشده است تا بتواند بارندگی عظیم در ایران، عمان و امارات متحده عربی به‌ویژه دبی است.

رییس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوای سازمان هواشناسی ادامه داد: وسعت شکل‌گیری این سامانه و علل وجودی آن چنان پهناور بود که چندین هزار کیلومتر را در تراز میانی جو و سطح زمین شامل می‌شده است ایجاد چنین سامانه پیچیده‌ای نیاز به صرف انرژی بسیار زیاد دارد که از دست بشر خارج است.

وی درباره علت بارش‌های سنگین در جنوب و جنوب شرق کشور گفت: علت بارش سنگین در جنوب و جنوب شرق کشور را می‌توان شکل گیری بندال امگا با مراکز کم ارتفاع واقع در اروپا و منطقه جنوب کشور، شکل‌گیری رودباد با سرعت پایین (این نوع رودباد می‌تواند هوای مرطوب را برای مدت بیشتر در منطقه نگه دارد شکل) به همراه استقرار واچرخند در غرب اقیانوس هند و چرخند روی شبه جزیره عربستان دانست که سبب تغذیه خوب رطوبتی از روی شمال غرب اقیانوس هند، دریای عمان دریای عرب دریای سرخ و خلیج فارس به جنوب کشور شد.

ضیاییان اضافه کرد: عوامل توپوگرافی منطقه نیز در انباشت و صعود مکانیکی رطوبت نقش مهمی داشتند.